De bosrandtuin - Kansrijke teelten voor Rotterdam - deel 2

Forest gardening is een aan permacultuur *) verwante benadering van tuinieren die gebaseerd is op vormen van landbouw in bosachtige omgeving (agroforestry oftewel bostuinbouw) in de tropen. Deze bostuinbouw werkt met soms wel 7 lagen van beplanting, van hoog naar laag: Grote bomen die (gedeeltelijk) schaduw bieden, kleinere (fruit)bomen, struiken met bessen e.d., kruiden, bodembedekkers, wortel- en knolgewassen (en paddestoelen) en als zevende een 'verticale laag' met klimplanten. Open plekken in het bos bieden plaats voor groenteteelt. In het algemeen is de tuin zo ontworpen dat zij zichzelf in stand houdt, zodat - als de tuin eenmaal functioneert - onderhoud minimaal is.  Kenmerkend voor deze teelt  is dat ze is gericht op zelfvoorziening en dat ze vaak bedreven wordt als deel van een huishouden, en dus niet om voedsel te produceren voor de verkoop.

Doorsnede van een 'forest garden' uit het boek "Forest Gardening" van Robert Hart

Robert Hart heeft in Engeland de basis gelegd voor het ontwerp van een bostuin in gematigde klimaatzones als de onze. Het is hier eigenlijk beter om te spreken van bosrandtuin omdat in noordelijker streken de afstand tussen de bomen groter moet zijn om voldoende licht door te laten naar onderliggende lagen. De ideeën van Hart zijn verder ontwikkeld door Martin Crawford.

Kenmerkend voor forest gardens is dat ze gericht zijn op een optimale verhouding tussen (zo min mogelijk) werk en (maximale) opbrengst, die naast voedsel ook medicinale planten en materialen als bamboe kan omvatten. Voorbeelden uit Engeland laten zien dat je met een bosrandtuin van 125 m2 250 kg voedsel kan kweken (wat genoeg zou moeten zijn voor zes personen) met 2 uur werk per week. Om zo ver te komen moet je wel de tijd insteken om tot een gebalanceerde tuin te komen en dat vergt kennis en hard werk. De tuin van Martin Crawford is in een periode van 10 jaar ontwikkeld met als resultaat dat hij nu nog maar een paar uur per week nodig heeft voor onderhoud.

De tuin van Martin Crawford op Dartington Estate in Devon

De potentie voor Rotterdam ligt in de toepassing van bosrandtuinen in openbaar en semi-openbaar groen in en rond de stad. De bosrandtuin biedt niet alleen een model voor voedselproductie dat aanvullend is op tuinbouw maar ook een alternatief model voor beheer van openbaar groen. De bosrandtuin als beheersvorm koppelt een divers beeld door alle seizoenen en ecologische rijkdom aan (op langere termijn) beperkt, maar divers onderhoudswerk dat ook bruikbare producten oplevert. Om niet te spreken van de mogelijkheden voor educatie en recreatie. In het beheer kunnen zowel gemeentelijke diensten als bewoners een rol spelen, hierover moet per locatie duidelijke afspraken worden gemaakt.

Wil je meer weten over forest gardening dan biedt de website van de Engelse Agroforestry Research Trust een schat aan informatie. Van boeken en DVD's (ik kan de DVD van Martin Crawford aanraden en kijk uit naar zijn boek), en een lijst met planten en zaden tot handige hulpmiddelen. Allemaal te bestellen via de website.

*) onderwerp van een volgende aflevering in deze serie

Eerder in deze serie: SPIN-Farming

Omslag Ontmoetingsdag 15 januari

Op vrijdag 15 januari as is er op Zorgboerderij De Hondspol in Driebergen een ontmoetingsdag van Stichting Omslag ter bevordering van de ontmoeting tussen Landbouw, Ambacht en Gezondheidszorg en de Landbouwsectie van de Antroposofische Vereniging


Het thema deze keer is:
Vruchtbare landbouw als inspiratiebron voor sociale ontwikkeling

Dit thema sluit juist aan bij Landbouw in een stedelijke omgeving, waar de binding met deze omgeving en de mensen die hierin wonen, werken, recreëren. Zo vanzelfsprekend is,

Deze dag zal dit thema als volgt worden uitgewerkt:
In de voordrachtenreeks Vruchtbare landbouw op biologisch-dynamische grondslag (de zogenaamde Landbouwcursus) biedt Rudolf Steiner een vernieuwende blik op de landbouw. Verrassend is om te merken dat diverse gezichtspunten om tot een gezonde landbouw te komen ook vruchtbaar blijken te zijn in de hulpverlening aan mensen. Joop van Dam zal hierover in het ochtendgedeelte een uiteenzetting geven.
Op deze ontmoetings- en netwerkdag zal er tevens gelegenheid zijn om te net-werken met bestuursleden van het bestuur van Omslag.

Zorgboerderij De Hondspol
Gooijerdijk 20
3972 MB Driebergen

Uw kunt u aanmelden voor 10 januari 2010, onder vermelding van het aantal personen, via een mail aan het e-mailadres van Omslag: omslag@xs4all.nl

Routebeschrijving zie: www.lievegoedzorggroep.nl

Werkbezoek Growing Power Deel 3

Zo het nieuwe jaar is weer begonnen dus ook verder met de Growing Power Serie


deze keer het thema:

Vee

Binnen Growing Power is het thema vee wat ruimer genomen dan ieder in eerste instantie bij het woord zal bedenken.
Bij growing Power zijn er 4 groepen vee

1-Kippen en ander gevogelte (3 eenden en een kalkoen, welke naar mannen overigens een loeder was. Alleen vrouwen konden hem te eten geven)
2-Geiten
3-Bijen
4-Vissen

Kippen
binnen Growing Power worden er in een tunnelkas ongeveer 500 legkippen van het ras Rhode Island gehouden. Dt redelijke legras zorgt voor eieren en tevens voor warmte en stikstof voor de andere helft van de kas waar op dit moment spinazie groeide.
De kippen werden gehouden op een poststal systeem welke door vertering ook zorgt voor warmte. De vrijgekomen warmte was dusdanig dat zelfs tijden het koude weer de zijwanden van de tunnel openstonden.
De stikstof en de vrijgekomen ammonia door dit potstalsysteem waren dusdanig dat zelfs de spinanzie het zwaar had (brandvlekken) Daarom is de tussenwand tussen de spinazie en de kippen gesloten. Dit zou te voorkomen zijn door niet en heel jaar de kas als een potstal te gebruiken. Tevens verkleind dit de kans op ziekten.
Om de kans in dit systeem te verkleinen werd er voordat er een nieuwe laag hooi werd aangebracht een product Barmlime gestrooid (= magenesium oxide)

Binnen deze toom kippen waren geen hanen. De plaatselijke regels van Milwaukee verbieden het houden van Hanen in de stad, maar het lijkt er op dat dit gaat veranderen (overigens is Growing Power het enige bedrijf in Milwaukee welke kippen houden)

Geiten
Bij Growing Power liepen tevens een kleine kudde geiten (ongeveer 25 stuks) waarbij het de bedoeling was om deze te melken. Nu ontbreekt hiervoor de kennis en de mogelijkheden qua hygienen om dit te doen. Daarom werden er op het moment dat wij aanwezig waren plannen gemaakt om het overgrote deel naar de slacht te brengen.

Bij zowel de geiten als de kippen werd er gebruik gemaakt van oud brood van de bakkers als een gedeelte van het voedselregiem.

Bijen
Op de locatie van Growing Power werden 6 bijenkasten gehouden. Door de tijd van het jaar heb ik ondanks dat ik ex-imker ben weinig aandacht besteed. De oogst van de honing was elk jaar door de goede dracht (veel diverse bloeiende bomen, struiken en bloemen) door het jaar heen erg goed. Deze honing werd als Urban Honey in de winkel verkocht. Prima honing!


Vissen
Bij Growing Power worden er 2 soorten vissen gekweekt in een policultuursysteem met diverse bladgewassen.
-de welbekende Tilapia
-en de Yellow Perch (lokale baars soort uit Lake Michigan)
Zij bemesten het water, waar de planten mee worden gevoed en deplanten filteren het water voor de vissen.
De waterbuffers waar de vissen in worden gehouden dienen tevens om de kas te verwarmen.